Zbiór artykułów przygotowanych na podstawie materiałów zebranych w trakcie etnograficznych badań terenowych prowadzonych w Lelowie i okolicznych miejscowościach w województwie śląskim. Autorzy tekstów opisują praktyki związane z konstruowaniem lokalnego dziedzictwa, analizując je w szerokich kontekstach pamięci o przeszłości Lelowa i jego mieszkańcach, pamięci o społeczności żydowskiej i Zagładzie, a także w odniesieniu do doświadczeń rozmówców płynących z kontaktu ze współcześnie odwiedzającymi Lelów chasydami. A collection of articles based on materials obtained during ethnographical fieldwork in Lelów and neighbouring towns. The authors describe activities connected to the construction of local heritage, analysing them in the broader context of the memory of Lelów’s past and its inhabitants, the memory of the Jewish community and the Holocaust, as well as in relation to the experiences of the interviewees resulting from contact with the Hasids who visit Lelów contemporarily.

Jakie tajemnice kryje przykościelny sad? Komisarz Marcin Zakrzewski zostaje w środku nocy wezwany do brutalnego morderstwa na jednym z osiedli na obrzeżach Wrocławia. Podczas pościgu za zabójcą słyszy od niego tajemniczy przekaz: „Widziałem, jak diabeł chodzi tam na palcach“. Te same niepokojące słowa usłyszał trzydzieści lat wcześniej z ust brata bliźniaka, który zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Zakrzewski postanawia wrócić do sprawy z przeszłości. Szybko odkrywa, że spokojna podwrocławska wieś, z której pochodzi, od wojny jest milczącym świadkiem zaginięć także innych dzieci. Te tragiczne zdarzenia łączą się z kolei z morderstwami popełnionymi obecnie. Czy to możliwe, żeby ten sam sprawca działał nieprzerwanie od siedemdziesięciu lat? Powrót do wspomnień z dzieciństwa okazuje się dla policjanta prawdziwym koszmarem, rozgrywającym się tu i teraz. Wkrótce musi walczyć o życie nie tylko swoje, ale i bliskich mu osób. Morderca staje się jego cieniem i zdaje się wiedzieć o nim wszystko...(LubimyCzytać)

Mitologia współczesna poświęcona jest analizie współczesnych zjawisk społeczno-kulturowych za pomocą klasycznych teorii mitu. Zestawienie takie ujawnia w dobrze nam znanej, codziennej rzeczywistości kulturowej pokłady logiki całkiem odmiennej od „zdrowego rozsądku”, jaki na co dzień przypisujemy kulturze Zachodu i pozwala w nowym świetle pokazać fenomeny, które wydają się dobrze już przez naukę rozpracowane i pozbawione tajemniczości. W książce stawiana jest teza, że współczesna mitologia odpowiada na tę samą potrzebę, co jej szacowne starsze siostry – pragnienie zrozumienia świata i nadania mu sensu; posługuje się też podobnymi metodami – myśleniem za pomocą rzeczy, przedstawianiem zjawisk jednostkowych zamiast zasad ogólnych, anegdotyczną narracją. Materiał dla wyobraźni stanowią tu miejsca, postaci i przedmioty napotykane w obrębie codziennej krzątaniny. Na najgłębszym poziomie mit służy oswojeniu rzeczywistości: wyjaśnia rzeczy nieznane przy użyciu znanych. Oznacza to, że współczesna mitologia pełni także istotne funkcje społeczne: maskując nierówności ekonomiczne czy naszą własną niewiedzę w świecie specjalizacji i systemów eksperckich, zapewnia nam poczucie bezpieczeństwa i „oswojenia świata”. Ponieważ każdy mit zbudowany jest z określonych doświadczeń – każdy wymaga odmiennej zasady tłumaczenia. Stąd też warto zawsze wyjść od materiału, każdorazowo podejmując próbę analizy określonego przedmiotu jako „zjawiska mitycznego”. Dlatego poszczególne rozdziały książki nie tworzą wielopoziomowego traktatu. Łączy je przede wszystkim metoda – zderzenie klasycznych teorii mitu (głównie spod szyldu strukturalizmu) z materiałem zaczerpniętym ze współczesności (z drobnymi wyjątkami), a zazwyczaj wręcz z codzienności. W ten sposób każdy tekst podejmuje próbę odkrycia niezwykłości rzeczy zwykłych, obok których zazwyczaj przechodzimy obojętnie, nie domyślając się nawet drzemiącego w nich potencjału mitycznego. Książka składa się z 10 rozdziałów poświęconych bardzo różnorodnym zjawiskom. Rozpoczyna się od rozdziału wprowadzającego, prezentującego założenia mitologii współczesnej na przykładzie charytatywnego obiegu nakrętek (który ostatecznie okazuje się nieopłacalny ekonomicznie i ekologicznie) i paralelnego do niego cyklu opowieści o krążeniu ludzkich organów (tzw. „złodzieje nerek”). Dwa kolejne rozdziały przedstawiają skandal jako współczesny mit, skupiając się na historycznej zmienności jego form i stawiając tezę, że skandal jest osadzoną w określonym obiegu medialnym „praktyką ujawniania”, a więc „patrzenia na zło od strony dobra”. Rozdział czwarty opisuje, w jaki sposób tworzy się dziś wizerunek obcego za pomocą klasycznych mitów kulinarnych nawiązujących do skalania zwierzęcia totemicznego, trucicielstwa i kanibalizmu. Kolejne dwa rozdziały poświęcone są zagadnieniu prawdy historycznej i sposobów jej mityzacji w obiegu społecznym. Rozdziały siódmy i ósmy zestawiają dwa na pozór skrajnie odmienne fenomeny – widowisko sportowe i koncert współczesnej muzyki poważnej – aby postawić tezę, że w obydwu przypadkach do czynienia mamy z rodzajem współczesnej próby inicjacyjnej kształtującej wzory kulturowe. Książkę zamykają analizy współczesnego spojrzenia na przyrodę z perspektywy turystycznej i ekologicznej jako sposobów jej mityzacji za pomocą do klasycznych toposów takich jak „raj utracony” czy „mit potopu”.

"Moja Jugosławia" ukazuje proces kształtowania się tożsamości młodego pokolenia tuż przed końcem istnienia Jugosławii i przez pierwszych kilkanaście lat po powstaniu na jej gruzach państw narodowych. Przedstawicielem tej generacji jest główny bohater, Vladan Borojević, syn Słowenki i Serba, oficera Jugosłowiańskiej Armii Ludowej. Służbowy wyjazd do Belgradu ojca wraz z rodziną i początek wojny w 1991 roku kończą szczęśliwe dzieciństwo chłopca w Puli. Ojciec znika z jego życia. Po siedemnastu latach Vladan przypadkowo trafia na jego ślad w internecie (generał Borojević ukrywa się jako zbrodniarz wojenny) i wyrusza do krajów byłej Jugosławii w poszukiwaniu ojca. Jest to zarazem wędrówka w poszukiwaniu przyczyn poczucia obcości, braku zakorzenienia i odebranej mu niegdyś tożsamości. Vladan zaczyna rozumieć, że rozpad jego rodziny ściśle łączy się z dezintegracją świata, który bezpowrotnie przeminął, i że głęboka dystrofia relacji rodzinnych i społecznych jest konsekwencją wojny. Książka, będąc także przewodnikiem po jugosłowiańskim krajobrazie pamięci, z cennymi obserwacjami zjawisk społecznych, etnicznych i obyczajowych, prezentuje krytyczne, choć niepozbawione humoru spojrzenie jej autora na stereotypy związane z mieszkańcami Bałkanów. Goran Vojnović (1980), słoweński pisarz, reżyser, scenarzysta, dziennikarz i felietonista. Mieszka i pracuje w Lublanie. Absolwent reżyserii lublańskiej Akademii Teatralnej, Radiowej, Filmowej i Telewizyjnej.

Kartezjusz uważał, że umysł istnieje niezależnie od mózgu. Dzisiaj, prawie czterysta lat po śmierci francuskiego filozofa, nadal nie do końca rozumiemy, jak z elektrycznych i chemicznych procesów zachodzących w mózgu wyłania się umysł. Niniejsza książka przedstawia zarys odpowiedzi, jakie udało się do tej pory na ten temat uzyskać. Mam głęboką nadzieję, że jej lektura zachęci cię do tego, by dowiedzieć się więcej o tym wspaniałym narządzie umysłu, który znajduje się w twojej głowie. Z tekstu Profesor Gary L. Wenk zebrał w tej książce najbardziej podstawowe, a jednocześnie rzetelne i aktualne informacje na temat ludzkiego mózgu, a następnie przedstawił je w języku i formie przystępnych dla czytelnika niespecjalisty. Poszczególne rozdziały zawierają odpowiedzi na następujące pytania: Jak wyewoluował mózg? Co to są emocje? Co to są halucynacje? Jak się uczymy? W jaki sposób nasza dieta wpływa na nasze myślenie i samopoczucie? Co się dzieje ze starzejącym mózgiem? W jaki sposób mózg tworzy wspomnienia? Dlaczego pacjenci z chorobą Alzheimera mają takie kłopoty z pamięcią? Jak leczy się utratę pamięci? Jak leczy się depresję? Dlaczego tak źle śpimy, kiedy mamy depresję? Dlaczego osoby chore na schizofrenię słyszą głosy? Dlaczego jestem uzależniony od kawy? W jaki sposób flora jelitowa wspomaga mózg? Czy przyprawy są dobre dla mózgu? Jak z wiekiem zmienia się sen? Czy istnieją cudowne leki na starzenie się mózgu? Czy mózgi kobiet i mężczyzn różnią się od siebie?

Najlepiej sprzedająca się książka non-fiction w Norwegii w 2018 roku. Trenuj z autorką bestsellerowego "Mózg rządzi!". Mózg, podobnie jak wszystkie pozostałe części naszego ciała, należy ćwiczyć. A Kaja Nordengen daje proste wskazówki: w drodze do pracy wysiądź na wcześniejszym przystanku, umyj zęby ręką, której normalnie w tym celu nie używasz (lub wystukaj esemesa drugim kciukiem!), naucz się pięciu słówek w języku, którego nie znasz, naucz się obsługiwać nowy gadżet kuchenny, odnajdź drogę bez pomocy nawigacji i zmierz się z testami na inteligencję. A do tego poznaj porady i triki ekspertów, między innymi szachowego guru Hansa Olava Luhluma. Gdy uczymy się nowych rzeczy, przełamujemy nawyki, odbiegamy od codziennej rutyny i stawiamy przed sobą nawet drobne wyzwania, w naszym mózgu tworzą się nowe połączenia między komórkami. To dzięki nim macie lepszą pamięć, wysypiacie się, chronicie przed demencją… i jesteście mądrzejsi! W książce znajdziecie trzydziestodniowy program treningowy dla mózgu, a w nim nie tylko proste (i kilka trudnych!) ćwiczenia, ale także praktyczne wskazówki dotyczące technik treningowych. To prawdziwa siłka mózgu!

Czy mózg można wytrenować? Czy potrafimy uaktywnić jego części, których zazwyczaj nie używamy? Jak właściwie działa mózg? Kaja Nordengen w przyjazny sposób odkrywa tajemnice tego niezwykłego narządu. Twój mózg sprawia, że jesteś tym, kim jesteś. To on umożliwia ci komunikację z innymi ludźmi - od prostej wymiany zdań do rozumienia ironii i czytania między wierszami. Dzięki mózgowi mamy uczucia i osobowość. Mózg pamięta wydarzenia z dzieciństwa, uczy się, zakochuje i interpretuje skomplikowane wzory. Ale ten sam mózg nagradza uzależnienie i może namówić cię do podjęcia złych decyzji. Kaję Nordengen mózg fascynował zawsze. Badania nad komunikacją między komórkami nerwowymi w mózgu prowadziła równolegle ze studiami medycznymi. Odkąd obroniła pracę doktorską, dzieli się swoim zachwytem nad mózgiem, prowadząc wykłady i szkolenia. W książce opowiada o tym, jak działa mózg - tajemniczy narząd, który jest tobą. Książka o mózgu podbiła serca Norwegów, od wielu tygodni gości na najwyższych pozycjach list bestsellerów. Prawa do przekładu nabyły wydawnictwa z kilkunastu krajów.

Porażające, uniwersalne w wymowie i odważne. Rozmowy z ludźmi, którzy przeszli przez piekło wojny i nie boją się mówić na głos tego, co bywa manipulowane lub niedopowiedziane. „Niewygodni” autorstwa Magdaleny Rigamonti – jednej z najbardziej znanych i nagradzanych polskich dziennikarek – to zapis szesnastu świadectw tych, którzy musieli zmierzyć się z powojenną traumą. Żydówka ukrywana przez polską rodzinę. Polak niemieckiego pochodzenia, opowiadający o swojej fascynacji Hitlerem. Uratowani z Auschwitz na temat granic człowieczeństwa. Fotograf przyglądający się powstaniu przez swój obiektyw. Człowiek, który ujawnił prawdę o grobach katyńskich. Ukrywająca się przez dwa lata w norze o dziedziczonej traumie wojennej. Sybirak, który w akcie zemsty likwidował funkcjonariuszy NKWD. Uczestnik powstania warszawskiego o ciemnych stronach bohaterskiego zrywu. Jak rozmawiać z ludźmi o przeżyciach wojennych i nie oceniać? Nie dostosowywać do swoich wyobrażeń o ofierze i wysłuchać choćby najbardziej trudnej do zrozumienia w czasach pokoju historii? W jaki sposób przyjąć czasem niewygodną prawdę o ludzkich losach oraz wyborach?

Jakże często zdarza się, że przypadek kieruje naszym życiem? Stawia na naszej drodze ludzi, którzy wkrótce stają się dla nas kimś niesłychanie ważnym. Zuzanna, urodzona na Kresach Wschodnich, doskonale pamięta realia sprzed wojny oraz jej pierwszych lat. O późniejszej ucieczce, tułaczce, wreszcie niechlubnych latach komunizmu w Polsce, opowiada wnukowi, Arturowi. Chłopak przekonuje się, jakie ma szczęście, żyjąc w czasach znacznie spokojniejszych od czasów wojennych. Historia Zuzanny z przeszłości, o poszukiwaniu miłości i mozolnym budowaniu rodzinnego szczęścia, przeplata się z losami Artura w czasach obecnych. Czy i jego wreszcie spotka szczęście? Czy odnajdzie swoją miłość? Kim stanie się dla niego Ania, zwana przez chłopaka przekornie „Czupurkiem”? Piękna historia o przeplatających się ze sobą losach, trudnych przeszkodach do pokonania i o miłości, która scala wszystko w jeden piękny obraz.

Góry to nie tylko śnieg, przepaści, granie, potoki, jeziora i pastwiska. Góry to sposób życia. Krok za krokiem, milczenie, czas i właściwa miara. Dobrze to wie Paolo Cognetti, który całą akcję tej wspaniałej powieści umieszcza w przestrzeni między jednym szczytem a górską chatą. To historia o przyjaźni dwóch chłopców – a później mężczyzn – tak bardzo różniących się od siebie, a jednak bliskich, o duchowej podróży złożonej z ucieczek i prób powrotu, o nieustannym poszukiwaniu drogi do wzajemnego poznania.

Miejscowe legendy mówią o klątwie, która ciąży nad miastem od stuleci. Marcin Kącki, znakomity reporter, autor słynnego Białegostoku, zadaje mieszkańcom pozornie proste pytanie: Jak się tu żyje? Oświęcim. Czarna zima to zapis rozmów ze zbieraczami, którzy maniakalnie poszukują pamiątek z obozu. Z ostatnim oświęcimskim Romem, żyjącym w cieniu przemilczanego pogromu. Z ludźmi, którzy boją się zejść do własnej piwnicy, i z mieszkańcami osiedla, którzy bramę obozową mijają w drodze na zakupy. I z tymi, którzy nie otwierają okien, by nie czuć smrodu z kominów. Nawet ziemia nie daje spokoju, nasączona trucizną zakładów chemicznych. Oświęcim. Czarna zima - jak poradzić sobie z przeszłością? Pierwszy współczesny reportaż o Oświęcimiu to próba zbadania, czy raz puszczone w ruch mechanizmy zła zatrzymują się powoli. Oświęcim, niczym soczewka, skupia nadzieje i lęki Polaków. I nikt nie pokazuje tego lepiej niż Kącki. Pamiętnik wydarzeń sprzed lat: tych chlubnych i wstydliwych, o których w Płuczkach pisał Piotra Paweł Reszka. Czy w mieście, które nie może uciec od przeszłości, da się normalnie żyć? [wydawca]

„Umarła moja ciocia, siostra taty” - zaczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców, to nie oni są głównym tematem tej książki. Jest nim mechanizm pamięci. Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX, który rozerwał łańcuch pamięci? Jak wielka historia może odbijać się w osobistej pamięci współczesnego człowieka? Stiepanowa szuka odpowiedzi w historii swojej rodziny oraz we wspaniałych esejach, m.in. o W.H. Sebaldzie, Charlotcie Salomon, Josephe Cornellu czy Osipie Mandelsztamie. To napisana niezwykle pięknym językiem intymna, a zarazem głęboko poruszająca wielka rozprawa na temat pamięci. Najbliżej jej do eseju, choć sama autorka nazwała ją "romansem" - romansem z pamięcią, z historią własnej rodziny zachowaną w przedmiotach. W Rosji książka ukazała się w grudniu 2017 roku i prawie natychmiast została okrzyknięta przez krytyków najważniejszą rosyjską książką ostatniego dziesięciolecia. Zdobyła też jedną z najważniejszych rosyjskich nagród literackich.

Tajemnicza płyta Charliego Parkera, małpa mówiąca ludzkim głosem i liczne wspomnienia dawnych kochanek. W nowym zbiorze opowiadań Harukiego Murakamiego czytelnicy znajdą znane i lubiane motywy jego twórczości: tęsknotę za tym, co minęło, rozważania o muzyce, miłości oraz sensie życia. Autor wspomina lata studenckie, dawne dziewczyny, fascynacje i niezwykłe przeżycia, do których ciągle powraca myślami. Niezmiennie ważnym elementem w mikrokosmosie Murakamiego pozostaje muzyka. W tym zbiorze staje się ona główną bohaterką kilku opowieści. W jednej z nich narrator rozważa, co by było, gdyby saksofonista Charlie Parker dożył czasów bossa novy i nagrał płytę w tym stylu. W innej jest mowa o "Karnawale" Schumanna, który był ulubionym utworem narratora i pewnej tajemniczej kobiety. Muzyka ta jest punktem wyjścia do rozważań na temat masek, które nosimy, i naszych prawdziwych twarzy, kryjących się pod nimi. Nowym elementem w jego twórczości jest poezja, którą znajdujemy w dwóch z ośmiu opowiadań. Jedno jest historią spotkania z kobietą piszącą wiersze o miłości w stylu klasycznej poezji japońskiej. W innym pisarz umieścił swoje żartobliwe białe wiersze na temat meczów baseballowych, opiewa w nich między innymi piękno umięśnionych pośladków jednego z graczy. Jak zawsze u Murakamiego humor miesza się ze smutkiem, realność z nierealnością, a życie zaskakuje narratora ciągle nowymi zagadkami. [Powyższy opis pochodzi od wydawcy].

Waldemar Bawołek w swojej onirycznej prozie przedstawia historie bliskich, którzy odeszli - wujka Mordawskiego, który z zamiłowaniem opowiadał anegdoty z pracy w milicji i ukradkiem popijał z piersiówki, babci dewotki, uprzykrzającej życie synowej, czy Mateusza, pogrążonego w smutku miłośnika muzyki klasycznej. Bohater Bawołka, spacerując po wiejskich drogach, rozlicza się ze wspomnieniami, marzeniami i żalem. Rzeczywistość miesza się z senną fantazją, przeszłość z teraźniejszością, a realizm z fikcją. W tle polska wieś, w której każdy musi się zmierzyć ze swoimi lękami.

Porzucenie kota to wspomnienie Murakamiego o ojcu, uważane przez niektórych krytyków za jeden z najważniejszych tekstów pisarza opublikowanych w ostatnich latach i stanowiący klucz do zrozumienia wielu jego utworów. Ojcowie są u Murakamiego często nieobecni, co jest prawdopodobnie odzwierciedleniem skomplikowanych stosunków pisarza z własnym ojcem. Z tego niewielkich rozmiarów tekstu dowiadujemy się o dzieciństwie i dorastaniu pisarza w niewielkim mieście niedaleko Kobe, jako jedynaka kochającego książki i koty. Przede wszystkim jednak esej wyjaśnia, dlaczego w tak wielu utworach japońskiego pisarza pojawiają się sceny związane z drugą wojną światową oraz z okresem bezpośrednio ją poprzedzającym. Okazuje się, że przeżycia wojenne ojca, którymi podzielił się z małym synem, zostały niejako złożone na barki chłopca, który przez całe życie dźwiga ten ciężar. Murakami rozważa znaczenie historii i dowodzi, że każdy z nas jest odpowiedzialny za czyny popełnione w imieniu społeczeństwa czy narodu, do którego należymy, bez względu na to, czy się z nimi zgadzamy, czy nie.[lubimyczytac.pl]

Luksusowy dom i brak trosk nie sprawiają, że jej życie staje się bajką. Dziewczyna czuje się bardzo samotna. Pewnego dnia poznaje w bibliotece uroczego starszego pana Kazimierza, który opowiada jej historię swojej wielkiej miłości, gdy przed laty poślubił byłą więźniarkę z obozu znajdującego się w czasach wojny nieopodal jego wsi. Między dwojgiem tak różnych, a jednocześnie tak podobnie samotnych ludzi rodzi się prawdziwa przyjaźń. Historia Wandy, która też musiała porzucić wszystko i ruszyć w nieznane, przynosi Kai ulgę. Podobnie jak rozmowy z przystojnym ogrodnikiem zatrudnionym w jej nowym domu…[z okładki]

OD REDAKCJI Kolejny, podwójny LX/2–3 tom „Przeglądu Socjologicznego” poświęcony jest problematyce miejskiej. Przedstawiciele różnych ośrodków akademickich prezentują teksty, dla których wspólnym mianownikiem jest idea kulturowego pejzażu współczesnego środowiska miejskiego. Jedną z przewodnich myśli zawartych w niniejszym zbiorze stanowi teza, że współczesne miasto, powiązane z gospodarką globalną, jest konceptualizowane w kategoriach dynamicznej,płynnej i zmiennej struktury, dla której wymiar kulturowy staje się równie istotny jak wymiar ekonomiczny. Jednakże zawarte w tomie analizy znacznie wykraczają poza wąsko ujmowany kulturowy paradygmat socjologii miasta. Są próbą określenia sposobu, w jaki dzisiejsze miasta odpowiadają na najpilniejsze potrzeby współczesnego świata, będąc głównymi przestrzeniami tworzenia globalnych przepływów, materializujących się w konkretnych lokalizacjach. Zmiana w postrzeganiu roli czasu i przestrzeni polega na ich oddzieleniu i kompresji, co prowadzi do kolejnego pytania o rolę miejsca w budowaniu tożsamości jednostkowej i grupowej. Niezależnie bowiem od „mechanizmów wykorzeniających” ludzie wciąż poszukują podstaw identyfikacji i przynależności, usiłując odnaleźć je w miejscach, wokół których ogniskuje się życie społeczne.