Tom ukazuje się w roku, w którym archeologia obchodzi 100-lecie istnienia na Uniwersytecie Warszawskim. Prezentowane są w nim teksty bardzo różnorodne, dotyczące różnych epok i terytoriów. Opisują najnowsze odkrycia terenowe dokonane na obszarze Polski, zachodniej i południowej Rosji, na Krymie i w Tunezji, a także wyniki badań gabinetowych. Opracowania źródłowe dotyczą analizy materiałów ikonograficznych, ceramicznych, numizmatycznych, elementów uzbrojenia, ciałopalnych szczątków kostnych, a nawet archeomuzykologii. Rozważania z zakresu historii archeologii poświęcone są działalności hrabiego Michała Tyszkiewicza, jednego z najważniejszych, najsłynniejszych, ale i kontrowersyjnych kolekcjonerów starożytności w Europie drugiej połowy XIX wieku. Autorami artykułów są polscy badacze z różnych ośrodków krajowych oraz uczeni litewscy, rosyjscy, niemieccy, szwedzcy i armeńscy. Treści zawarte w tym tomie oraz sposób ich prezentacji sprawiają, że jest on interesujący nie tylko dla specjalistów w poszczególnych dziedzinach archeologii, ale także dla ludzi zainteresowanych dziejami człowieka i różnorodnymi przejawami jego kultury. Publikacja w językach angielskim, polskim, włoskim, rosyjskim oraz francuskim.

Tom ma charakter monograficzny i odnosi się do złożonego zagadnienia, jakim jest architektura mieszkalna w aspekcie planimetrii i dekoracji, z uwzględnieniem jej społecznych uwarunkowań. Autorami artykułów są badacze polscy oraz zagraniczni (z Włoch, Cypru i Szwajcarii), którzy przedstawiają rezultaty swoich badań nad rozmaitymi aspektami architektury różnych rodzajów budowli mieszkalnych – od wystawnych rezydencji w stolicach prowincji po skromne domy w wioskach. Opisują rolę i znaczenie dekoracji, ze szczególnym uwzględnieniem dekoracji architektonicznej. Badania te mają duży zasięg geograficzny, od Wielkiej Grecji, przez Cyrenajkę i północne wybrzeże Egiptu, po Cypr i Lewant, i dotyczą szerokiego spektrum czasowego – od okresu republikańskiego po późny antyk. W strukturze i treści całego tomu znajdują odzwierciedlenie również zróżnicowana metodologia i podejścia badawcze stosowane przez naukowców – niektórzy analizowali globalne zjawiska w świecie posthellenistycznym, inni zaś szczegółowo badali konkretne stanowiska archeologiczne. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). This monographic volume discusses complex issues of residential ancient architecture, in terms of planimetry and decoration, as well as social relations and context. The volume comprises 11 articles contributed by authors from the Polish academic milieu, as well as contributors from Italy, Cyprus and Switzerland. It presents the results of new investigations and discuss various aspects of architecture and different types of housing - from lavish residences in provincial capitals to modest houses in villages. The authors describe the role and socio-aesthetic importance of houses décor, with particular emphasis on architectural decoration. The studies cover a wide geographic area stretching from Magna Graecia, through Cyrenaica and northern Egypt to Cyprus and the coast of Levant, in a wide time spectrum, from the Republican period to Late Antiquity. The structure and content of the entire volume reflect the diverse research methodologies and approaches used by the authors of the presented papers - some of them analyzed global phenomena in the post-Hellenistic world, while others dedicated themselves to meticulous studies on specific archaeological evidence.

Niniejszy tom zawiera teksty zaprezentowane w trakcie 2. Międzynarodowych Warsztatów Słowotwórczych dotyczących różnych tendencji rozwojowych w niemieckim słowotwórstwie, które odbyły się na Uniwersytecie Warszawskim w 2017 roku. Celem warsztatów było stworzenie ram naukowej współpracy zarówno młodych jak i doświadczonych językoznawców zainteresowanych różnymi aspektami słowotwórstwa, promowanie dyskusji i refleksji nad stanem badań w zakresie słowotwórstwa oraz wymiana doświadczeń i poglądów na temat prowadzonych badań synchronicznych i diachronicznych. Teksty zebrane w tomie dotyczą częściowo zaniedbanych i zapomnianych historycznych aspektów niemieckiego słowotwórstwa, a także omawiają aktualne zjawiska językowe, istotne z punktu widzenia teorii słowotwórczych. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode) Der vorliegende Band umfasst Beiträge des 2. Internationalen Workshops zu Tendenzen in der deutschen Wortbildung, der am 27. April 2017 an der Warschauer Universität durchgeführt wurde. Das Ziel des Workshops war es, einen wissenschaftlichen Rahmen für die Kooperation zwischen an mehrdimensionalen Wortbildungsfragen interessierten angehenden und etablierten Sprachwissenschaftlern zu schaffen, um einerseits bisher vernachlässigte, auch in Vergessenheit geratene Aspekte der Erforschung der historischen deutschen Wortbildung zu behandeln, andererseits gegenwärtigen aus wortbildungstheoretischer Sicht relevanten sprachlichen Praktiken nachzugehen. Die Kooperation soll auch die Diskussion und Reflexion über den Stand der Wortbildungsforschung sowie den Austausch von Erfahrungen und Positionen zu aktuellen synchronen und diachronen Untersuchungen im Bereich der Wortbildung vorantreiben. This volume contains contributions to the 2. International Workshop on Trends in German Word Formation, which was held at the University of Warsaw on the 27. April 2017. The workshop aimed to create a scientific framework for cooperation between prospective and established linguists interested in multidimensional questions of word formation. The cooperation was also intended to promote discussion and reflection on the state of word formation research, and to exchange experiences and views on the word formation synchronic and diachronic studies conducted in the field. The texts gathered in the volume address some neglected and forgotten aspects of historical German word formation and on the other hand they investigate current linguistic phenomena, relevant for the word formation theory.

Publikacja zawiera podstawowe pojęcia teorii decyzji, teorii wartości i użyteczności, optymalizacji wielokryterialnej, teorii gier i metod wspomagania negocjacji, które mają decydujące znaczenie dla umiejętnego konstruowania systemów wspomagania decyzji. Autor omawia również metody zastosowań optymalizacji we wspomaganiu decyzji, które pozwalają decydentowi czy użytkownikowi systemu wspomagania decyzji na zachowanie możliwie maksymalnej suwerenności. Komputerowe wspomaganie decyzji jest dziś dziedziną bardzo szeroką ze względu na stosowane podejścia teoretyczne i metodyczne oraz dziedziny i metodykę zastosowań. Ponieważ wspomaganie decyzji zawsze obejmuje automatyzację pewnych etapów czy czynności w procesie decyzyjnym, nieuchronny jest spór o zakres i prawomocność takiej automatyzacji. Autor książki reprezentuje w tym sporze bardziej praktyczny i psychologiczny punkt widzenia (oparty na ponad 40-letnim doświadczeniu w tej dziedzinie), podkreślając rolę decydenta lub użytkownika systemu wspomagania decyzji oraz znaczenie jego intuicji i zakładając, że może on być wprawdzie wspomagany przez automatyzację niektórych etapów procesu decyzyjnego, ale powinien suwerennie i w pełni świadomie dokonywać ostatecznego wyboru decyzji. Do grupy metod optymalizujących systemy wspomagania decyzji należą m.in. interaktywne systemy wspomagania decyzji, oparte na optymalizacji wielokryterialnej, szeroko omówione w książce. Basic concepts of the decision theory, theory of value and utility, multi-criteria optimization, game theory and methods of supporting negotiations that are essential for skillful construction of decision support systems. The author describes the methods of optimization applications in decision support that allow the decision maker or the user of the decision support system to maintain the maximum autonomy possible.

Publikacja zawiera podstawowe pojęcia teorii decyzji, teorii wartości i użyteczności, optymalizacji wielokryterialnej, teorii gier i metod wspomagania negocjacji, które mają decydujące znaczenie dla umiejętnego konstruowania systemów wspomagania decyzji. Autor omawia również metody zastosowań optymalizacji we wspomaganiu decyzji, które pozwalają decydentowi czy użytkownikowi systemu wspomagania decyzji na zachowanie możliwie maksymalnej suwerenności. Komputerowe wspomaganie decyzji jest dziś dziedziną bardzo szeroką ze względu na stosowane podejścia teoretyczne i metodyczne oraz dziedziny i metodykę zastosowań. Ponieważ wspomaganie decyzji zawsze obejmuje automatyzację pewnych etapów czy czynności w procesie decyzyjnym, nieuchronny jest spór o zakres i prawomocność takiej automatyzacji. Autor książki reprezentuje w tym sporze bardziej praktyczny i psychologiczny punkt widzenia (oparty na ponad 40-letnim doświadczeniu w tej dziedzinie), podkreślając rolę decydenta lub użytkownika systemu wspomagania decyzji oraz znaczenie jego intuicji i zakładając, że może on być wprawdzie wspomagany przez automatyzację niektórych etapów procesu decyzyjnego, ale powinien suwerennie i w pełni świadomie dokonywać ostatecznego wyboru decyzji. Do grupy metod optymalizujących systemy wspomagania decyzji należą m.in. interaktywne systemy wspomagania decyzji, oparte na optymalizacji wielokryterialnej, szeroko omówione w książce. Basic concepts of the decision theory, theory of value and utility, multi-criteria optimization, game theory and methods of supporting negotiations that are essential for skillful construction of decision support systems. The author describes the methods of optimization applications in decision support that allow the decision maker or the user of the decision support system to maintain the maximum autonomy possible.

Kwestia porządku społecznego była zwykle rozwijana w teoriach poziomu makro, takich jak funkcjonalizm czy marksizm, które postrzegały porządek jako konstruowany przez wspólne normy, wartości, podział pracy, władzy czy własności. Książka jest próbą przyjrzenia się za pomocą metody interpretatywnej koncepcjom porządku społecznego w kulturze buriackiej, a także jego metaforycznej strukturze przedstawianej jako wspólnotowe dążenie do zrozumienia świata. Badania terenowe oraz analiza różnorodnej literatury przedmiotu tworzą podstawy dobrze ugruntowanej teorii porządku społecznego, która może przyczynić się do rozwoju obecnych perspektyw socjologicznych oraz antropologicznych. The matter of social order was developed as a rule in macro-theories such as functionalism or Marxism, which saw the order as constructed by shared norms, values, distribution of labour, power or property. The book attempts to trace the ideas of social order in the Buryat culture and its metaphoric structure using the interpretivist approach as shared sense-making practices. The fieldwork data and analysis of various literature form a grounded theory of social order that could contribute to existing sociological and anthropological perspectives.

The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood. Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu. Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).

Autorzy przedstawiają zagadnienia towarzyszące procesom demograficznym w Polsce z perspektywy podejmowanych działań politycznych. Szczególną uwagę poświęcają procesowi upolitycznienia problemu starzejącego się społeczeństwa, instrumentom polityki demograficznej i społecznej oraz dyskursom politycznemu i medialnemu, zaistniałym w latach 1989–2016. Przemiany demograficzne, zwłaszcza proces starzenia się ludności, ze względu na swoją intensyfikację i złożoność stają się przedmiotem polityki państwa. Wypracowanie rozwiązań z zakresu polityki demograficznej i polityki społecznej, dostosowanych do wymogów coraz szybciej starzejącego się społeczeństwa i wyzwań społeczno-ekonomicznych XXI wieku to nagląca potrzeba. Recenzowana publikacja jest jednym z pierwszych opracowań, które odnosi się do tematu włączenia procesu zmiany demograficznej w dyskurs polityki społecznej w Polsce. (Dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie) Praca w sposób bardzo trafny wypełnia lukę w polskim piśmiennictwie poświęconym problemom z pogranicza studiów nad migracją, demografią i polityką społeczną, ponieważ uwzględnia zaniedbywaną dotąd perspektywę politologiczną. (Dr Dorota Szelewa, University College Dublin) ********* Politicizing the problem of population ageing in Poland: Theory and practice The authors show the issues connected with demographical processes in Poland from the perspective of the political measures that have been implemented. They pay special attention to the process of politicizing the problem of population ageing, the instruments of demographical and social policies as well as the political and media discourse that existed in the years 1989–2016. ********** Dr hab. Maciej Duszczyk – adiunkt Instytutu Polityki Społecznej UW i Ośrodka Badań nad Migracjami UW. W kadencji 2016–2020 prorektor ds. naukowych UW. W latach 2014–2015 profesor wizytujący na Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg oraz Friedrich-Schiller- Universität Jena. Do jego zainteresowań naukowych należą: polityki migracyjne, integracja cudzoziemców, koszty i korzyści członkostwa Polski w UE, spójność społeczna. Dr Magdalena Lesińska – adiunkt Ośrodka Badań nad Migracjami UW. Kierowniczka Zespołu Polityk Migracyjnych w OBM UW, sekretarz Komitetu Badań nad Migracjami PAN. Do jej zainteresowań badawczych należą: teoria polityki, relacje między polityką migracyjną i demograficzną, polityka państwa wobec diaspory, partycypacja polityczna i publiczna migrantów. Mgr Kamil Matuszczyk – doktorant na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, współpracownik Ośrodka Badań nad Migracjami UW. Uczestnik krajowych i zagranicznych projektów z zakresu polityki społecznej, migracji i demografii. Kierownik grantu Preludium NCN „Usługi opiekuńcze dla osób starszych świadczone przez cudzoziemców a jakość opieki domowej – perspektywa polityk publicznych”. Do jego zainteresowań naukowych należą: polityka demograficzna, gerontologia społeczna, opieka długoterminowa, współczesne migracje międzynarodowe.

Publikacja porusza temat oceny skutków prowadzonych współcześnie polityk miejskich, szczególnie w odniesieniu do tzw. koszmaru partycypacji. Wpisuje się w debatę dotyczącą zjawisk takich jak miejskie konflikty społeczne, rewitalizacja przestrzeni zurbanizowanej, problematyka planowania przestrzennego i polityki mieszkaniowej. Autor analizuje problem gentryfikacji w Polsce i jej związków z programami rewitalizacji. Książka poszukuje odpowiedzi na pytania stojące przed wszystkimi aktorami organizującymi procesy polityki miejskiej i rewitalizacji w Polsce: czy partycypacyjne wytwarzanie przestrzeni sprawdza się w praktyce? Czy rezultatem urbanistyki oddolnej, czyli angażowania aktorów takich jak artyści, ruchy miejskie i mieszkańcy osiedli nieformalnych, jest zawsze poprawa jakości życia i wzmacnianie społeczności lokalnych? Czy może niekiedy zamienia się w „koszmar partycypacji” oraz podporządkowuje przestrzeń miejską najbardziej uprzywilejowanym aktorom operującym w miastach? Autorskie badania wykorzystane w książce przeprowadzono na przykładach oddolnego wytwarzania przestrzeni w Warszawie, Nowym Jorku i Stambule. The publication deals with the issue of evaluating the effects of the currently followed urban policies, especially in reference to the so-called nightmare of participation. The book is part of a debate concerned with phenomena such as urban social conflicts, the revitalization of urban space, urban planning and housing policies. The author analyses the problem of gentrification in Poland and its links to revitalization programmes. The publication in based on the author’s research on the bottom-up production of space in Warsaw, New York, and Istanbul.

Raport z badań eksploracyjnych, których celem było określenie potrzeb w zakresie funkcjonowania, lokalizacji, liczby, oraz wyglądu miejsc do siedzenia w przestrzeni publicznej. Projekt, zlecony przez Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy, dotyczy 3 problemów badawczych: potencjału więziotwórczego ławek, otoczenia ławek i chęci korzystania z nich oraz ławek dedykowanych seniorom. Dzięki analizie przykładów wielu warszawskich ławek sformułowano wytyczne do projektowania miejsc do siedzenia na ulicach i placach stolicy. Niebanalnie o banalnym temacie – tak w telegraficznym skrócie można opisać pracę wykonaną przez multidyscyplinarny zespół studentów pod kierownictwem Mai Skibińskiej i Mariusza Wieczorka. Zapraszamy w interesującą wizualno-badawczą podróż po świecie mebli miejskich. Zapoznamy Was z mnogością kontekstów siedzenia, dzięki czemu nigdy nie spojrzycie tak samo na przeznaczenie, wygląd, ustawienie, jak i osadzenie w kontekście przestrzennym ławek oraz innych siedzisk. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode. A report from the exploratory research intended for determining the users’ needs with regard to functioning, number, location and the look of public sitting places in public spaces. The analysis of examples led to defining guidelines for designing sitting places on Warsaw streets and squares.

Książka dedykowana profesorowi Januszowi Grzelakowi, jednemu z najwybitniejszych polskich psychologów społecznych, została napisana przez Jego uczniów i współpracowników. Podejmuje zagadnienia trwale obecne w dorobku Profesora: orientacje społeczne i orientacje kontroli, uprzedzenia i relacje grupowe, zachowania grupowe i zachowania społeczne oraz zjawiska makrospołeczne. "Całą książkę uważam za przedsięwzięcie nadzwyczaj udane. Jest bardzo wartościowa merytorycznie, większość rozdziałów może być też wykorzystywana w dydaktyce". (z recenzji prof. Dariusza Dolińskiego) "Wszystkie [rozdziały] nawiązują do aktualnego stanu piśmiennictwa światowego, a większość prac prezentuje oryginalne i ciekawe badania empiryczne. Część tych badań można potraktować jako swoistą diagnozę zachowań społecznych Polaków i jako takie mogą być one interesującą lekturą nie tylko dla psychologów". (z recenzji prof. Tytusa Sosnowskiego)

Autorki opisują trzy eksperymenty z udziałem kobiet i mężczyzn, przeprowadzone w celu sprawdzenia, w jaki sposób płeć, samoocena i lęk wpływają na generowanie i postrzeganie ironii werbalnej oraz autoironii, a także tworzenie obrazu JA w tym procesie. Z badań wynika, że wypowiedź ironiczna (krytyka przez pochwałę lub pochwała przez krytykę) funkcjonuje nie tylko na dwóch poziomach językowych: dosłownym i zamierzonym, lecz także w perspektywie dwóch płci. Ironia, chociaż etymologicznie „ona” (forma gramatycznie żeńska), jest raczej domeną mężczyzn. Są oni bardziej ironiczni niż kobiety i stosują ironię często na granicy żartu. W przypadku kobiet ironia przybiera odcień złośliwości. Osoby o wyższej samoocenie i niższym poziomie lęku częściej posługują się autoironią. Autorki monografii zwracają szczególną uwagę na rolę emocji w przetwarzaniu ironii i posługiwaniu się nią. Na podstawie przeprowadzonych badań proponują koncepcję ironii jako obronnego mechanizmu autoregulacji. This book presents three psychological experiments on men and women. The goal was to establish how gender, self-esteem and anxiety impact the production and perception of verbal irony and self-mockery. Further, the research analyzes the role of non-verbal language in self-identification. The experiments show that irony (‘blame by praise’ or ‘praise by blame’) are not only hinged on two linguistic levels: literal and implied; but also on gender. Though the grammatical form of the Polish word irony (“ironia”) is feminine, we find it is used more by men. Men produce more irony than women and use it in a more playful way. For women, irony is associated with spitefulness. Higher self-esteem and lower anxiety are also predictors of the use of self-mockery. The authors place a special focus on the importance of emotions in irony use and processing. The results of this research allow for the presentation of a new model of irony as a defensive mechanism for self-regulation of emotion.

Monografia dotyczy najważniejszych cech typologicznych języków Afryki Zachodniej i wspólnoty komunikacyjnej, uzasadniającej nazwanie tego regionu Afryki obszarem konwergencji i wspólnych cech arealnych. Autorzy łączą różne sposoby badania oraz tradycje opisu języków, dotychczas skupiające się na ujęciach synchronicznych i diachronicznych w obrębie rodzin językowych. Rozwijają tezę o obszarze konwergencji językowej Afryki Zachodniej, stanowiącą ważne zagadnienie w ramach lingwistyki arealnej i aktualny temat badawczy afrykanistyki. Złożoność i dynamikę językową Afryki Zachodniej ukazują przez pryzmat różnorodnych typów języka obejmujących pidżyny i języki migowe. Publikacja jest wynikiem międzynarodowej konferencji 3rd Symposium on West African languages, która odbyła się w dniach 26-29 września 2018 roku w Warszawie. Adresowana jest przede wszystkim do językoznawców zajmujących się typologią języków, komunikacją językową, lingwistyką kulturową, socjolingwistyką w wymiarze zarówno wewnątrzsystemowym, jak i porównawczym, pokazującym odrębności strukturalne między językami i wzajemne relacje między językami pozostającymi w kontakcie. Autorami monografii są specjaliści zajmujący się językami Afryki Zachodniej z ośrodków europejskich (Paryż, Neapol, Oslo, Brighton, Frankfurt n/Menem, Moskwa) i uniwersytetów nigeryjskich (Kano, Calabar, Benin, Ibadan) oraz językoznawcy z warszawskiego ośrodka afrykanistycznego. The monograph covers the main aspects of studies on West African languages related to the diversity of structural patterns and complexity of their linguistic assignment. It includes various topics ranging from linguistic description and conceptualization patterns to the sociolinguistics of contemporary refugee camps. Typological diversity is enriched with the presentation of pidgin structures and sign languages. Structural differences between languages are seen from a comparative perspective, which also indicates the areal dimension of linguistic processes. The presentations of linguists from both Europe and Africa develop the idea of convergence area in West Africa, which is motivated by the contact between languages of different affiliations to language families and common cultural basis of language development.

Numer zawiera artykuły dotyczące kultury polskiego oświecenia i jej różnorodnych relacji z oświeceniem europejskim, przede wszystkim francuskim i niemieckim. Wśród nich Czytelnicy znajdą m.in. rozważania nad dociekaniami filozoficznymi Franciszka Karpińskiego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza; dowiedzą się, dlaczego nie czytamy "Nowych Aten" Benedykta Chmielowskiego; spojrzą na Drezno oczami polskich osiemnastowiecznych podróżników; poznają przedstawioną w "Almanach des honnêtes gens" koncepcję nowego kalendarza, u podstaw którego leżały dechrystianizacja i podział historii ludzkości oparty na osiągnięciach wybitnych ludzi. The issue contains articles on the culture of the Polish Enlightenment and its various relations with the European, primarily French and German, Enlightenment. Among them, readers will find, among others reflections on the philosophical inquiries of Franciszek Karpiński and Gottfried Wilhelm Leibniz; they will find out why we do not read "New Athens" by Benedykt Chmielowski; they will look at Dresden through the eyes of Polish 18th-century travelers; they will learn about the concept of a new calendar presented in "Almanach des honnêtes gens", which was based on de-Christianization and division of human history based on the achievements of outstanding people.

Książka stanowi oryginalny wkład w refleksję nad polską pedagogiką filozoficzną, ze szczególnym uwzględnieniem dzieła Tadeusza Kotarbińskiego. Autorzy badają zagadnienia dotyczące kształtującego wpływu przeszłości, ale przede wszystkim koncentrują się wokół wciąż aktualnych problemów współczesnej edukacji, pytając o etyczność jednostki ludzkiej w świecie, który próbuje nas zwolnić z myślenia, w którym – cytując Herberta – „wybuchła epidemia instynktu samozachowawczego”. W ich rozważaniach powraca również kwestia roli, jaką może odegrać nauczyciel – spolegliwy opiekun – w tej edukacyjnej rzeczywistości, stawiającej nowe wyzwania i – pilniej niż kiedykolwiek – wymagającej od nas odpowiedzi na pytanie o kształt świata i nasze w nim miejsce. The book discusses Polish philosophical pedagogy against the European background. It examines the work of Tadeusz Kotarbiński and the figure of a docile tutor. The publication concentrates not only on examining the past, but also on diagnosing the present state of Polish philosophical pedagogy and its formative influence on contemporary education. It also looks into the future in order to make possible prognoses.

Autor opisuje różne opozycje logiczne i językowe mające wpływ na wybór między czasownikiem dokonanym a niedokonanym, prefiksy czasownikowe oraz klasy akcjonalne sytuacji. Za podstawową funkcję aspektu dokonanego uznaje się wyrażanie zdarzeniowości oraz budowanie narracji w tekście. Autor podaje dane frekwencyjne czasowników niedokonanych i dokonanych w poszczególnych formach gramatycznych i interpretuje je zgodnie z przedstawioną teorią. Wśród form zawartych w książce są konstrukcje nieopisane do tej pory w polskich podręcznikach gramatyki, np. quasi-perfekt (konstrukcja typu mam zrobione). Odrębnie omawia użycie aspektu niedokonanego w języku prawnym, w tym w kodeksie karnym, wyjątkowe na tle innych języków słowiańskich. W podsumowaniu proponuje algorytm użycia aspektu w polszczyźnie. Dodatek zawiera zarys historii aspektologii, opis aspektu w polskich słownikach oraz nowe propozycje znakowania tej kategorii w korpusach. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). The author describes various logical and linguistic oppositions which influence the choice between a perfective and imperfective verb, verb prefixes and aspectual classes. The description of events and the narrative are considered the main functions of the perfective aspect. The use of the imperfective aspect in legal texts, such as criminal-law codes, is also discussed in the work.

Zbiór artykułów dotyczących praktyk tworzenia i analizowania tekstów z pogranicza literatury i biografistyki. Redaktorzy podjęli się interdyscyplinarnego zadania – w kontekście badań autorów nad dokumentami osobistymi skonfrontowali stanowiska interpretacyjne nauk społecznych, filozofii i literaturoznawstwa. Oprócz teoretycznych rozważań nad tekstologicznym badaniem zjawisk społeczno-kulturowych tom zawiera analizy związków między życiem i twórczością w utworach Jerzego Pilcha, Henryka Elzenberga, Stanisławy Przybyszewskiej, Gerharta Hauptmanna oraz Andrzeja Bystronia. Odniesieniami do kategorii dokumentu osobistego publikacja wpisuje się w obchody setnej rocznicy opublikowania przez Williama I. Thomasa i Floriana Znanieckiego dzieła Chłop polski w Europie i Ameryce. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). A collection of articles on the practices of creation and analysis of texts on the borderland of literature and biographical writing. The authors undertook interdisciplinary research on personal documents, confronting the interpretative approaches in social sciences, philosophy and literary studies. In addition to the theoretical considerations on the textological studies of sociocultural phenomena, the volume contains analyses of the relationships between the life and works in the writings of Jerzy Pilch, Henryk Elzenberg, Stanisława Przybyszewska, Gerhart Hauptmann and Andrzej Bystroń.