Maria Jarema. Ona o sobie zawsze: Jarema. O niej najczęściej mówią: Jaremianka. Kobieta awangarda. Emancypantka, zaangażowana aktywistka i zapalona pracoholiczka - niekwestionowany autorytet. Znajdowała się w centrum życia kulturalno-towarzyskiego międzywojnia i lat powojennych, zawierała znajomości, które przetrwały lata, wiązała się z interesującymi mężczyznami i to ona decydowała, kiedy przekuć te związki w trwałe przyjaźnie. Jedna z najzdolniejszych i najbardziej charyzmatycznych artystek XX wieku. Malarka, rzeźbiarka, graficzka, projektantka kostiumów teatralnych, lalek i pomników. Dziewczyna ze Starego Sambora na Kresach, która przyjechała do Krakowa, by „wymyślić sztukę na nowo”. Studiowała pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego, współtworzyła Grupę Krakowską i teatr Cricot, właśnie z nią najchętniej współpracował Tadeusz Kantor. Ukochana żona Kornela Filipowicza, matka Aleksandra, siostra bliźniaczka Nuny, ceniona przyjaciółka m.in. Różewiczów, Sternów, Przybosiów. W ich wspomnieniach jawi się jako wcielenie ruchu, zmienna, zachwycająca postać, która pozostawiała po sobie wrażenie niedosytu. Gdy poznała diagnozę swojej choroby, pracowała w zapamiętaniu, by namalować każdy kolejny obraz - chociaż jeszcze jeden. Jej prace wciąż zdumiewają nowatorstwem pomysłów, inspirują i prowokują. „Nie umarła” - twierdzili zgodnie jej bliscy. Zatem jak rozumieć wydarzenia z 1958 roku? I jak czytać pozostałe ślady? Gdzie jest Maria? „(…) Za stolikiem siedzi Maria i patrzy na mnie. Jej twarz wydaje się nieruchoma, ale to złudzenie, bo każde, nawet najdrobniejsze drgnienie, nieznaczne pochylenie głowy, prawie niewidoczny skręt szyi, rozchylenie warg, mrugnięcie powiek, sprawia, że Maria nie przestaje byś sobą, nieustannie się zmienia. (…) Ta zmienność, a jednocześnie tożsamość - jest właśnie życiem. Daje poczucie trwałości naszego istnienia i wieczności naszych uczuć.” Kornel Filipowicz, „Fizjologia” [nota wydawcy].

Celem badawczym artykułu jest dokonanie analizy stanu rzemiosła w województwach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w okresie międzywojennym. Obiektem badań jest powstanie, funkcjonowanie i rozwój rzemiosła w województwach północno- -wschodnich − białostockim, nowogródzkim i wileńskim. Istotą stosowanej metody badawczej jest analiza porównawcza wskaźników rzemiosła dla trzech województw i porównanie ich ze wskaźnikami krajowymi. Przeprowadzone badanie pozwala stwierdzić, że pomimo dużego zacofania na początku XX wieku północno-wschodnich terenów II RP w okresie międzywojennym nastąpił rozwój rzemiosła, które było ważną gałęzią gospodarki tego regionu. Liczba warsztatów rzemieślniczych na 1000 mieszkańców oraz struktura rzemiosła według grup zawodowych zbliżały się do wartości średnich dla kraju, mimo bardzo słabego kredytowania.

Książka dotyczy aktualnych procesów zachodzących na obszarach wiejskich i wpisuje się w badania odnowy wsi. Zawarte w niej studia przypadku poświęcone dziewięciu miejscowościom pokazują różne strategie budzenia się uśpionego potencjału „miejsc”, odbudowywania lub tworzenia ich nowej tożsamości. Prezentowane opisy specyfiki i wyjątkowości wsi wynikają z jednej strony z potrzeby przekazania przez autorów wielu przemyśleń i wrażeń, z drugiej zaś są prezentacją dobrych praktyk rozwoju lokalnego. Dzięki nim lepiej można zrozumieć istotę współczesnej polskiej wiejskości, z wszystkimi jej zaletami i obciążeniami, a także docenić jej wartość dla naszego kulturowego trwania jako wspólnoty ludzi połączonych geografią i historią.