Dziadkowie brali udział w zbrodniach. Rodzice milczeli. Wnuki muszą o tym opowiedzieć, by ich dzieci tego nie powtórzyły. Mirosław Tryczyk odkrył, że jego dziadek, ten sam, któremu uwielbiał siadać na kolanach, uwikłany był w zbrodnie na niewinnych osobach. Jak się uporać z taką prawdą? Autor rusza w Polskę śladem osób sobie podobnych. Które odkryły grzechy przodków i szukają języka, by o nich opowiedzieć. Trudno przyznać się do tego, że nie radzimy sobie z prawdą o naszej historii, o naszych najbliższych. Jak kochać tych, którzy zabijali? To książka o ludziach, którzy mają odwagę pamiętać i nie chcą już milczeć. Bo wyparte poczucie winy jest jak drzazga, która jątrzy ranę.

Czy w świecie pełnym przemocy jest jeszcze miejsce na piękno?W mroźny zimowy wieczór 1935 roku w Warszawie na pograniczu świata żydowskiego i chrześcijańskiego przychodzi na świat chłopiec. Szybko okazuje się, że ma on niezwykły dar. Nim jednak udaje się go rozwinąć, wybucha wojna, straszliwsza niż którakolwiek wcześniej w historii ludzkości.Inspirowana faktami opowieść o przyjaźni starego mistrza, kompozytora i profesora muzyki oraz małego żydowskiego chłopca, który okazuje się geniuszem. Chłopiec który po wojnie został laureatem Konkursu Chopinowskiego i zrobił wielką karierę pianistyczną, nigdy nie zapomniał o tym, co przeżył w warszawskim getcie. Wyprowadzony na aryjską stronę w stroju dziewczynki, przez całe życie zmagał się z syndromem ocalałego: poczuciem winy, a jednocześnie odpowiedzialności, że on przeżył, podczas gdy tylu zginęło.Wstrząsająca opowieść o wojnie, która niszczy wszystko i o próbie życia po końcu świata.

Millie Werber urodziła się w Radomiu. W 1941 roku, jako czternastoletnia dziewczyna, znalazła się w getcie. Od 1942 roku pracowała w fabryce amunicji. Dwa lata później została wywieziona do Auschwitz, skąd po pół roku trafiła do kolejnej fabryki zbrojeniowej. Wiele razy stykała się ze śmiercią; była przekonana, że ona również umrze. Jednak przeżyła. Millie wspomina wielką miłość do żydowskiego policjanta, którego poślubiła w tajemnicy i którego żoną była zaledwie kilka miesięcy. Zginął, ale pozostały po nim zdjęcie i dwie złote obrączki - pamiątki po uczuciu, które rozkwitło w najczarniejszych czasach, jakie można sobie wyobrazić.

Legendę łatwo przyswoić, z prawdą żyć na ogół trudniej "I nagle buchnęła starannie skrywana, wstydliwa rodzinna historia. Walnęła faktem, wychłostała konkretem. Odszpuntowany dybuk skoczył na mnie, Bogu ducha winną ofiarę, jak na świeże mięso, jak do ciepłej krwi. A wlazł we mnie, a rozsiadł się we mnie, męczył pytaniami, podpowiadał tropy, pchał w czeluści internetu. Taplał w wylewającym się stamtąd antysemickim błocie, oblepiał narodowym jadem, nurzał w „spisku żydowskim przeciw Polsce”. Szeptał: – Napisz, napisz. Jedyny jesteś, jedyny. Władzę masz. Całkowitą. – Jaką władzę? – Ty żyjesz! " Fragment książki Źródło: lubimyczytac.pl

Jak przeżyć wojnę, kiedy jest się sierotą z getta, na którą czyha gestapo? Dzieci z placu Trzech Krzyży miały na to sposób. Sprzedawały gazety i papierosy, a za zarobione pieniądze kupowały jedzenie, ubrania i opłacały nocleg. Bardzo dbały o czystość i schludny wygląd, bo ich głównymi klientami byli… Niemcy! To prawdziwa historia o garstce dzieci z warszawskiego getta, które wykorzystując wrodzony spryt – miały odwagę handlować z gestapowcami, bo stawką było przeżycie.

Dzieciństwo spędził w Katowicach. Mieszkał w domu opuszczonym przez Niemców. W przestronnych i jasnych pokojach stały meble w stylu Biedermeier. Przymocowane były do nich tabliczki z ciemnego metalu z napisem "własność Trzeciej Rzeszy" i swastyką. Swastyki stały się codziennością, oswojoną częścią jego dziecięcego imaginarium. Jako mały chłopiec bawił się z kolegami w Auschwitz. Włodek Goldkorn - Żyd, Polak, ceniony włoski publicysta - podobnie jak wiele innych dzieci osób ocalałych z Holocaustu całe życie spędził w cieniu Zagłady, wśród strzępków opowieści, fragmentów wspomnień. Jego ciocia Nachcia poszła do komory gazowej z córeczką na rękach. "To nie jest świat godzien tego, żeby na nim żyć" - powiedziała, choć mogła oddać dziecko i uniknąć śmierci. Jego ciocia Chajtełe, uciekając przed Niemcami, porzuciła niemowlę w śniegu. Przeżyła. Tego, kto przetrwał Zagładę, nie można sądzić ludzką miarą, pisze Goldkorn. Prawda o Zagładzie leży w wielości narracji, w niepewności wspomnień, w niedomówieniach. Jest opowieścią świadków, ale też katów. "Dziecko w śniegu" to traktat o pamięci, o prawdzie, o doświadczeniu zła, o przetrwaniu.

"Dziedzictwo" jest swoistą opowieścią detektywistyczną skomponowaną z rozmów nagrywanych podczas produkcji znanego filmu dokumentalnego Pawła Łozińskiego "Miejsce urodzenia". Henryk Grynberg wraca po latach w swoje rodzinne strony, żeby dowiedzieć się, kto zamordował jego ojca i co się stało z jego półtorarocznym bratem. To śledztwo doprowadza do odkrycia wstrząsającej prawdy i ekshumacji zwłok. Dialogi o głębokim ładunku psychologicznym ukazują również szeroką gamę postaw moralnych, a końcowy monolog-epilog koryguje niektóre zeznania i uzupełnia szczegóły zbrodni nieujawnione na filmie.

Jaki był wkład polskich Żydów w rozwój polskiej, żydowskiej i światowej cywilizacji? W jakim stopniu żydowsko-polskie korzenie miały wpływ na ich niezwykłe biografie, życiowe wybory i inspiracje? Jakie bariery musieli pokonać? Trzynastu autorów stawia pytania o relacje między kulturą polską i żydowską, przyglądając się bliżej losom wybitnych Żydów i Żydówek, których dokonania stały się dziedzictwem kolejnych pokoleń i nas dzisiaj. Uniwersalna wartość ich osiągnięć przedstawiona jest w kontekście obszarów ich działalności – literatury, religii, nauk humanistycznych, polityki, nauk ścisłych, ekonomii, muzyki, filmu, teatru, i sztuki. Książka powstała jako publikacja towarzysząca wystawie „Dziedzictwo” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

"Jak tchnąć życie w opowieść, która jest tak znana, że może stracić wstrząsającą, po­uczającą moc? Folman i Polonsky, autorzy filmu „Walc z Baszirem”, pokazują, że wy­korzystując odpowiednie narzędzia, można tego dokonać. Pewnie wielu zapyta, skąd potrzeba graficznej adaptacji opowieści Anne Frank. Odpowiedzią na to pytanie jest piękno tej publikacji. Pokazany w niej obraz ukrytej za biblioteczką Oficyny, gdzie Anne starała się zrozumieć sens swojego krótkiego, tragicznego życia, zostawia w pa­mięci niezatarty ślad. A jej dziewczęce wyobrażenie ślubu z pewnością wzruszy wielu Czytelników do łez..." Lindsay pereira, Huffpost

Odnaleziony po 70 latach w jednej z nowojorskich skrytek bankowych i opublikowany przez amerykańskiego Penguina pamiętnik „polskiej Anny Frank” okazał się prawdziwą sensacją. Jego autorka, Renia Spiegel, polska Żydówka, została zastrzelona w 1942 roku przez niemieckiego żołnierza. Miała wówczas niespełna 18 lat. Dziewczynka zaczęła prowadzić dziennik jako piętnastolatka. Mieszkała wtedy z młodszą siostrą Arianą u dziadków w Przemyślu. Opisywała wojenną codzienność, pełną dramatycznych zdarzeń – ucieczkę przed nalotami bombowymi, znikanie kolejnych żydowskich rodzin czy tworzenie getta. Jej zapiski przywołują tęsknotę za matką, od której obie siostry zostały odseparowane. Ale Renia pisze też i o tym, o czym piszą wszystkie nastolatki: o pierwszej miłości (do Zygmunta Schwarzera), słodkich pocałunkach, przytacza zabawne i błahe historie, wyraża zachwyt przyrodą. Nastoletnie egzaltacje mieszają się ciągle z grozą śmierci, natchnione wiersze z opisami dramatycznej, wojennej rzeczywistości. W „Dzienniku Reni Spiegel” czytamy o tym • że przyjaźnie się rozpadają, bo każdy patrzy tylko na stronę materialną, ale to wcale nie dziwne, jeśli gęś kosztuje 100 złotych, a dawniej 4 złote, a litr mleka 3,5 zł, a dawniej 5 gr.; • że maj piękny i chce się żyć; • że mama, która odwiedza ją tylko czasami, okropnie głoduje; • że w mieście rewizje i aresztowania, i że zamykają kolejne ulice; • że za pracę fizyczną dostaje się chleb, a Reni udało się zdobyć jeszcze ziemniaki („odniosłam zwycięstwo w dziedzinie aprowizacji”); • jak dokładnie wyglądają nocne aresztowania w jej kamienicy; • jak wyobrażają sobie z koleżanką swoje życie w 1950 roku; • że pewnie kiedyś przyszłe dzieci jej i Zygmunta powiedzą: „nasz tatuś i mamusia mieszkali w getcie”; i o strachu przed pogromem, o wywózkach, o przymusowej przeprowadzce do getta. Tekst kończy się kilkoma wpisami Zygmunta o tym, że Renia jest w ukryciu, podobnie jak jego rodzice, że próbuje ich uratować, ale ostatecznie mu się nie udaje. Zygmunt jednak wojnę szczęśliwie przeżyje, uda mu się zdeponować dziennik Reni po aryjskiej stronie, zdąży jeszcze dopisać pod notatkami Reni mrożące krew w żyłach trzy ostatnie zdania: „Trzy strzały! Trzy życia stracone! Wszystko, co słyszę, to strzały, strzały”. Dziennik Reni Spiegel to wstrząsające świadectwo epoki i jeden z najbardziej poruszających dokumentów czasu wojny. Niniejsze wydanie uzupełnione jest posłowiem i komentarzami Elżbiety (Ariany) Bellak – siostry Reni Spiegel. Renia Spiegel – urodziła się 18 czerwca 1924 w Uhryńkowcach, gdzie jej ojciec, Bernard Spiegel, pełnił funkcję zarządcy dóbr. Jej młodsza siostra Ariana przed wojną występowała w filmach, określano ją nawet mianem „polskiej Shirley Temple”. W styczniu 1939 roku, Renia wraz z siostrą i dziadkami zamieszkała w Przemyślu i tam uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego im. Marii Konopnickiej. Po zajęciu Przemyśla przez Niemców została wraz z rodziną przesiedlona do miejscowego getta. Została zastrzelona krótko po swoich osiemnastych urodzinach, 30 lipca 1942 roku...(https://aros.pl/ksiazka/dziennik-reni-spiegel-ycie-mlodej-dziewczyny-w-cieniu-holocaustu)

Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu to debiut literacki Racheli Fajgenberg (Feigenberg, 1885-1972), pisarki tworzącej w językach jidysz i hebrajskim, jednej z najpopularniejszych żydowskich autorek i publicystek okresu międzywojennego, dziś przeważnie zapomnianej. To jedna z pierwszych żydowskich kobiecych autobiografii, opisująca dzieciństwo i młodość żydowskiej dziewczynki spędzone w Lubaniu w guberni mińskiej (dzisiaj Białoruś) na przełomie XIX i XX wieku, opublikowana w odcinkach na łamach petersburskiego miesięcznika „Dos Lebn” w 1905 roku. Autorka przedstawia w tekście swoją rodzinę z obu stron, życie codzienne sztetla upływające w rytmie pór roku i świąt religijnych oraz własny proces dorastania. Dążenie do otrzymania edukacji większej niż zazwyczaj dostępna dla żydowskich dziewcząt, obserwacja różnic społecznych między sobą a bratem, fascynacja literaturą piękną, pozwalającą na ucieczkę od rzeczywistości składają się na starannie skomponowaną opowieść o poszukiwaniu własnej tożsamości u młodej dziewczyny, funkcjonującej w świecie ściśle regulowanym przez normy religijne. Autobiografia kończy się śmiercią matki i opuszczeniem sztetla przez nastoletnią narratorkę oddaną pod opiekę babki. Jakkolwiek Fajgenberg zmieniła w autobiografii niektóre szczegóły umożliwiające identyfikację (jak nazwy miejscowości czy imiona opisywanych osób), nie ulega wątpliwości, że tekst ten oddaje jej osobiste doświadczenia. Stanowi on dziś cenne źródło do poznania kobiecego aspektu tradycyjnego życia żydowskiego i kobiecego spojrzenia na różnice między położeniem kobiet i mężczyzn w ramach tej samej społeczności. Z założenia przeznaczony dla żydowskiego odbiorcy i nietłumaczony dotąd na inne języki, tekst pokazuje także wewnętrzne żydowskie spojrzenie na stosunki chrześcijańsko-żydowskie widziane z perspektywy sztetla. Autobiografia uderza ponadto niezwykłym bogactwem szczegółów etnograficznych, prezentując czytelnikowi tradycyjne żydowskie miasteczko widziane od innej niż zazwyczaj strony. W serii ukazały się: Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary „matki teatru żydowskiego” Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila Beniamin R., „Płonęli gniewem”. Autobiografia młodego Żyda

Historia kilku dziewcząt więzionych w Theresinstadt jest pretekstem do opowieści o tym obozie dla ludności pochodzenia żydowskiego, wykorzystywanym prze nazistów w celach propagandowych. Osadzono tam m.in. wielu czeskich i słowackich artystów i intelektualistów, którzy mogli tworzyć, chociaż codzienne życie w obozie wyglądało zgoła inaczej, niż pokazywali to światu naziści.